TECHNIKA

Podnoszenie ładunków

 

Ładunek 

Aby wybrać odpowiednie zawiesie musimy znać ciężar ładunku. Możemy go znaleźć w dokumentacji konstrukcyjnej, dokumentach spedycyjnych lub obliczyć na podstawie jego wymiarów. Dodatkowo do wyznaczenia długości zawiesia i jego udźwigu (ozn. międzynarodowe WLL ) powinniśmy znać położenie jego środka ciężkości. Dla zapewnienia stabilnego transportu ładunku, środek ciężkości winien znajdować się bezpośrednio pod hakiem dźwignicy.


Kąt odchylenia cięgien od pionu

 

Z uznaniem norm europejskich dotychczas używany w normach maszynowych kąt a (pomiędzy cięgnami) zastępowany jest kątem odchylenia cięgna od pionu - b .

Im większa wartość tego kąta tym konieczność większej redukcji nośności zawiesi. Nie wolno używać zawiesi przy kącie b przekraczającym 60o – w cięgnach powstają reakcje sił znacznie przekraczające wartości dopuszczalne!

 


Dobór rodzaju zawiesi 

Przed kupnem odpowiedniego zawiesia musimy dokonać wyboru rodzaju. Na rynku dostępne są zawiesia linowe, łańcuchowe lub włókienne, dzielące się na pasowe i wężowe (nazywane także kolistymi).

Oprócz własnych przyzwyczajeń wynikających z wcześniejszych doświadczeń proponujemy przy wyborze uwzględnić:

• intensywność wykorzystania

• układ pracy

• typ ładunku, jego punkty zaczepienia, ostre krawędzie

• ograniczenia związane np. z wysokością hali

• środowisko pracy: temperatura, chemia

 

Niebagatelną rolę odgrywać też będzie cena zawiesi. Tu radzimy zawsze się zastanowić, mając na uwadze ich trwałość. W takim wypadku należy zwrócić uwagę na trwałość danego produktu. Bardzo często takie same zawiesia dwóch producentów niby niczym się nie różnią, ale najczęściej te tańsze są gorszej jakości.

 

Prosimy o podawanie w zapytaniach ofertowych/zamówieniach zawiesi poniższych informacji: 

• Dopuszczalne obciążenie robocze – WLL, a dla zawiesi wielocięgnowych zakres stosowanych kątów,

• numer normy europejskiej,

• typ zawiesia (np. zak. pętlami), liczbę cięgien, osprzęt zakończeniowy,

• nominalną długość w metrach - L1,

• dla zawiesi linowych stan powierzchni drutów (ocynkowane lub bez powłoki), typ rdzenia liny,

• jeśli jest wymagany wymiar nominalny zawiesia: np. średnica liny,

• temperaturę pracy,

• specjalne zagrożenia, np. chemiczne, środowiskowe itp.

 

Podstawy prawne

Wymagania techniczne i dotyczące oznaczania zawiesi (w tym znakiem CE) w dyrektywie maszynowej 98/37/WG, przeniesionej na obszar Rzeczpospolitej Polskiej rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 kwietnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa. Uzupełnieniem są normy EN, identyczne dla całego obszaru Wspólnoty Europejskiej w większości przetłumaczone na język polski. Istnieją także przepisy branżowe dot. użytkowania zawiesi w portach morskich i śródlądowych oraz wykonywania robót budowlanych. Niemniej ważnym dokumentem są instrukcje użytkowania zawiesi wydawane przez ich producentów – stąd prosimy o zachowywanie ich i przekazywanie na stanowiska użytkowania. Ważne jest, aby eksploatacja zawiesi odbywała się w warunkach nadzorowanych, a użytkujące je osoby i kontrolujący posiadali do tego odpowiednie kompetencje.

 

Dopuszczalne obciążenie robocze – WLL i współczynnik układu cięgien - m 

Na podstawie masy danego ładunku i sposobu obciążenia zawiesia oblicza się wymaganą nośność zawiesia. W poniższej tabeli podano najczęściej spotykane sposoby obciążenia zawiesi – pojedynczych i zespołów. 


W zależności od sposobu użycia ulega zmianie obciążenie zawiesia. Zmiana nośności podawana jest przy pomocy współczynnika układu cięgien m. Dopuszczalne obciążenie robocze zawiesia podawane jest na zawiesiu i w Deklaracji zgodności dla podstawowych układów obciążenia. W powyższych tabelach podano współczynnik układu cięgien dla pozostałych układów obciążeń. Ozn. WLL (dawnej DOR) pochodzi z j. angielskiego od Working Load Limit.


Powyższe dane w tabelach dotyczą obciążenia symetrycznego.

 

Przy nierównomiernym obciążeniu cięgien zawiesi trzy i czterocięgnowego wolno bazować na nośności tylko dwu cięgien. Odpowiednio dla zawiesi dwucięgnowych na nośności jednego cięgna. Zaleca się, by punkt ciężkości ładunku znajdował się pomiędzy możliwymi punktami zaczepienia zawiesia. Aby uniknąć kołysania i przewracania ładunków, należy spełnić odpowiedni warunek w przypadku zawiesi:

• jednocięgnowych i o obwodzie zamkniętym w formie pętli, aby punkt zaczepowy znajdował się pionowo nad środkiem ciężkości,

• dwucięgnowych, aby punkt zaczepienia leżał po obu stronach i powyżej środka ciężkości,

• trzycięgnowych i czterocięgnowych, aby punkty zaczepienia były w poziomie równomiernie usytuowane wokół środka ciężkości i znajdowały się powyżej środka ciężkości zaczepienia.

 

Wykorzystanie nie wszystkich cięgien zawiesia 

W przypadku użycia mniejszej liczby cięgien należy zredukować WLL zawiesia wg poniższej tabeli. Zaleca się nie wykorzystywane cięgna zawiesi – stwarzają ryzyko zahaczenia.


Wymiar ogniwa zbiorczego zawiesi wielocięgnowych

Ogniwo winno być dobrane do haka dźwignicy tak aby jego wew. szerokość była o 20% większa od max szer. haka w miejscu ich styku (siodle haka), a wysokość pozwalała na swobodny obrót w płaszczyźnie haka. Kąt rozejścia pętli nie może przekroczyć 200.

 

Ostre krawędzie i szorstkie powierzchnie

Z ostrą krawędzią mamy wówczas do czynienia, jeżeli promień krawędzi „r” jest mniejszy niż grubość materiału „d” zawiesia. Jeżeli ładunek ma ostre krawędzie lub gdy ma on szorstką powierzchnię, to zawiesie włókienne musi zostać wyposażone w odpowiednie ochrony zabezpieczające przed ścieraniem, rękawy ochronne lub powłoki.


Zalecamy stosowanie profesjonalnych ochron SECUTEX.

 

Kontrole eksploatacyjne zawiesi i zdejmowalnych urządzeń chwytających

• wstępna: przed pierwszym użyciem zawiesia należy sprawdzić jego zgodność z zamówieniem i świadectwem producenta oraz dostępność instrukcji na stanowiskach pracy.

• bieżąca: przed rozpoczęciem pracy zawiesiami należy sprawdzić czy nie mają uszkodzeń oraz czy oznakowanie jest czytelne. W trakcie eksploatacji należy często sprawdzać, czy zawiesia nie mają nowych zniszczeń, które mogłyby wpływać na dalsze bezpieczne ich użytkowanie. Zakres powyższej kontroli bieżącej powinien obejmować także występujący osprzęt zawiesi.

• szczegółowa: polega na oględzinach i pomiarach wszystkich elementów zawiesia i ocenie stanu zużycia wg kryteriów ich wycofania. W zakres kontroli wchodzi także sprawdzenie ocechowania i jego ewentualne poprawienie. Częstotliwość ww. kontroli zawiesi winna być określona przez osobę kompetentną z uwzględnieniem wpływu elementów podnoszonych i środowiska na ich szybkość zużycia oraz intensywności użytkowania (przynajmniej raz na 12 miesięcy). Wyniki kontroli szczegółowej winny być zapisywane (podobnie kontroli wstępnej).

 

Kryteria zużycia zawiesi SpanSet Polska podaje w instrukcjach użytkowania. Są one zgodnie z odpowiednimi europejskimi normami.

 

Mocowanie ładunków

 

Siły

Podczas transportu ładunku oddziaływają na niego siły wynikające hamowania, przyśpieszania, jazdy po łuku, nierówności jezdni oraz często nakładania się tych zjawisk. Ich wartość zależy od rodzaju środka transportu np. dla pojazdów drogowych w kierunku jazdy i wg polskiej normy PN-EN 12195-1 wynosi 0,8 przewożonej masy ładunku. W normie tej podano także ich wartości w pozostałych kierunkach oraz metody obliczania sił mocujących ładunek.


Prawo o ruchu drogowym

Art. 51 pkt. 3 Ładunek umieszczony na pojeździe powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia lub wywołaniem nadmiernego hałasu. Nie może on mieć odrażającego wyglądu lub wydzielać odrażającej woni.

 

Planowanie

Należy planować operacje mocowania i usuwania mocowania przed rozpoczynaniem podróży, oraz pamiętać, że podczas podróży część ładunku może być rozładowana. Używać do opasania tylko tych pasów, które podają STF na etykiecie. Sprawdzać okresowo (zwłaszcza po rozpoczęciu podróży) napięcie pasów . Przy ustalaniu ładunków wolnostojących metodą opasania używać minimum dwa pasy i odpowiednio przy kotwieniu dwie pary.


Metody mocowania ładunków

• Blokowanie o burty, przednia tylnią ścianę, klinowanie,

• Opasanie ładunku (dociśnięcie do pow. ładunkowej) w celu zwiększenia siły tarcia,

• Kotwienie ładunku odciągami,

• Zwiększenie tarcia pomiędzy ładunkiem i skrzynią ładunkową poprzez podkładanie mat przeciw poślizgowych,

• Kombinacje powyższych metod.

 

Oznakowanie środków mocujących ładunki 

Pasy mocujące ładunki i odciągi łańcuchowe winny mieć czytelne oznakowanie (etykieta, płytka identyfikująca).

 

Współczynniki tarcia